Goroesi canser y geg
Yn gyffredinol, bu gwelliant bychan mewn lefelau goroesi canser y geg yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf.
Goroesi ar ôl 5 mlynedd
Yn fyd-eang, mae 50% o’r bobl gaiff ddiagnosis canser y geg yn goroesi am bum mlynedd neu ragor ar ôl diagnosis, ac mae hynny i bob pwrpas yn ddigyfnewid ers y 1970au.
Yn ôl Ymchwil Canser y DU, mae 40% o bobl y DU gaiff ddiagnosis canser y geg yn goroesi am bum mlynedd neu ragor ar ôl diagnosis. Yn gyffredinol, mae’r gyfradd goroesi pum mlynedd yng Nghymru yn tua 55%, ac nid oes llawer o dystiolaeth o welliant, fel y dangosir hynny isod.
Gall goroesi amrywio o 95% ar bum mlynedd ar gyfer canser y geg cam 1 i 5% ar bum mlynedd ar gyfer rhai canserau ar gam 4, yn ddibynnol ar leoliad y briw.
Yn achos pobl gaiff ddiagnosis o ganser y wefus, mae 90% yn goroesi am bum mlynedd neu fwy ar ôl diagnosis, yn achos canser y tafod, mae 60% o ferched a 40% o dynion yn goroesi am bum mlynedd neu ragor ar ôl diagnosis. Yn achos canserau’r geg nad ydynt ar y wefus neu’r tafod, mae 50% yn goroesi am 5 mlynedd neu ragor ar ôl diagnosis. Cyfeiriad: Ymchwil Canser y DU.
Canser ceudod y geg (CO3, CO4, CO5, CO6): 2009-2013 Goroesi Net Un -, Pump a Deng Mlynedd (%), Oedolion 15-90 oed, Lloegr |
||||
Rhyw Ad Hoc |
Goroesi Blwyddyn (%) |
Goroesi 5 Mlynedd (%) |
Goroesi 10 Mlynedd (%) |
|
Dynion |
Goroesi Net | 77.8 | 53.5 | 42.2 |
95% LCL | 76.5 | 51.7 | 39.8 | |
95% UCL | 79.0 | 55.2 | 44.6 | |
Merched
|
Goroesi Net | 79.2 | 59.8 | 49.6 |
95% LCL | 77.6 | 57.7 | 46.6 | |
95% UCL | 80.7 | 61.9 | 52.5 | |
Oedolion |
Goroesi Net | 78.4 | 56.1 | 45.2 |
95% LCL | 77.4 | 54.7 | 43.4 | |
95% UCL | 79.3 | 57.4 | 47.1 |
95% LCL a 95% UCL yw'r terfynau hyder 95% yn is ac yn uwch
Rhagwelir goroesiad pum mlynedd a deng mlynedd gan ddefnyddio model ystadegol perygl gormodol
Source Cancer Research UK cruk.org/cancerstats
Mae cam y diagnosis yn effeithio ar oroesi, ac mae gan bobl gaiff ddiagnosis canser y geg cam 3 a 4 brognosis sy’n sylweddol llai ffafriol. Mae ffigyrau a gyhoeddwyd yn amrywio’n sylweddol, rhwng tua 95% a 5% yn dibynnu ar amrywiaeth o ffactorau yn cynnwys lleoliad, math o ganser, cam y canser a ffactorau cysylltiedig â’r claf megis oedran, fel y dangosir hynny isod.
Ardal | Lleol (cam 1 a 2) % Goroesi ar ôl 5 mlynedd |
Taeniad agos (cam 3) % Goroesi ar ôl 5 mlynedd |
Taeniad pell (cam 4) % Goroesi ar ôl 5 mlynedd |
---|---|---|---|
Gwefus | 93 | 48 | 52 |
Tafod | 78 | 63 | 36 |
Llawr y geg | 75 | 38 | 20 |
Goroesi ar ôl 1 mlynedd
Mae goroesi ar ôl 1 mlynedd wedi gwella rhywfaint yng Nghymru ac mae’r lefel goroesi ar ôl un flwyddyn erbyn hyn yn 82%
Astudiaethau achos
Mae dyn chwe deg pump oed yn mynd i weld ei Feddyg Teulu.
Mae ganddo wlser di-boen ar lawr ei geg o dan ei dafod. Mae wedi bod yna am o leiaf 4 wythnos. Mae ganddo hanes o ysmygu 20 y dydd am 30 mlynedd, ac mae wedi rhoi’r gorau i ysmygu 10 mlynedd yn ôl.
Mae archwiliad yn datguddio briw wlseraidd 1.2cm, nid oes dim nodau serfical yn amlwg ac mae gweddill ceudod y geg yn normal.
Beth ddylai'r meddyg teulu ei wneud?
Mae’r meddyg teulu yn dweud wrth y claf am fynd i weld ei ddeintydd gan egluro bod yr wlser o bosibl yn amheus.
Pa faterion mae hynny yn ei godi?
Chwe mis yn ddiweddarach mae’r claf yn mynd i weld y meddyg teulu eto. Mae ei wlser erbyn hyn yn boenus ac mae ganddo lwmp cadarn 1cm yn ei wddf ar yr un ochr.
Atgyfeiriodd y meddyg teulu y claf fel achos brys i Adran Llawdriniaeth Enol-wynebol leol. Dangosodd biopsi bod y briw yn garsinoma celloedd cennog. Roedd y claf angen hemigolectomi dyraniad bloc yn ei wddf.
Mae’r astudiaeth achos yma yn seiliedig ar achos gwir pan na ddilynodd y claf gyngor y meddyg teulu. Yn ffodus, yn yr achos yma, nid oes arwyddion bod y clefyd yn ailymddangos wedi pum mlynedd.
A fyddai hyn yn digwydd yn eich practis chi?
Sut allech atal hynny rhag digwydd?